urodzony 13 lipca 1935, syn Władysława, powieściopisarza, i Hanny z Baranowskich, lekarki. Poeta, eseista, dramatopisarz, historyk literatury, tłumacz i krytyk.
Okupację niemiecką spędził w Warszawie. Po upadku powstania warszawskiego przebywał w Gołkowie pod Warszawą. Po wojnie zamieszkał wraz z rodzicami w Łodzi, gdzie w 1952 r. zdał maturę. Uczył się najpierw w gimnazjum Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, następnie w XXI Liceum Ogólnokształcącym im. Bolesława Prusa. W tym czasie należał do Związku Młodzieży Polskiej aż do rozwiązania tej organizacji (1957).
W 1953 r. poznał poezję Czesława Miłosza (Ocalenie). Debiutował w 1954 wierszem Trwoga, opublikowanym w piśmie „Łódź Literacka” (nr 4/5). W 1956 r. ukończył polonistykę na Uniwersytecie Łódzkim. Planował doktorat o twórczości Miłosza. Po magisterium pracował do 1958 r. w Katedrze Historii Literatury Polskiej UŁ jako asystent m.in. prof. Zdzisława Skwarczyńskiego. W 1957 r. ożenił się z Ewą Suliborską, polonistką. Zamieszczał wiersze, eseje, przekłady, recenzje i artykuły w „Nowej Kulturze” (1955–1962), w „Życiu Literackim” (1956–1965), w „Dialogu” (1957–1965), „Twórczości” (1957–1975), „Współczesności” (1959–1965) oraz w „Odgłosach” (1958–1964) – łódzkim czasopiśmie, w którym pełnił funkcję kierownika działu prozy i poezji. W latach 1955–1957 był kierownikiem literackim Teatru Ziemi Łódzkiej.
W 1957 wydał debiutancki tom poezji Konwencje. W tym samym roku debiutował sztuką Eurydyka, czyli każdy umiera tak, jak mu wygodniej („Dialog” 1957 nr 9). W 1958 opublikował sztukę Odys w Berdyczowie („Dialog” 1958 nr 3). W 1959 został członkiem Związku Literatów Polskich. W 1960 wydał tom poezji Człowiek z głową jastrzębia (nagroda „Nowej Kultury”), w 1963 – tom Metafizyka, w 1964 – Animula. W 1965 był kierownikiem literackim w Teatrze Nowym w Łodzi. Wydał kolejne sztuki, Króla w szafie („Dialog” 1960 nr 6) i Lekcję anatomii profesora Tulpa (według Rembrandta) („Dialog” 1964 nr 7).
W 1965 r. przeniósł się do Warszawy i rozpoczął pracę jako starszy asystent w Instytucie Badań Literackich PAN, w Pracowni Badań nad Kulturą Współczesną. W 1966 obronił rozprawę doktorską Studia nad topiką śródziemnomorską w poezji polskiej I połowy XX w. (Topika idylli ogrodowej); promotorem był Stefan Żółkiewski. Rozprawę w zmienionej wersji opublikował jako Myśli rożne o ogrodach. Dzieje jednego toposu (1968). W 1967 został adiunktem w IBL. W tym samym roku otrzymał Nagrodę Fundacji im. Kościelskich w Genewie (razem z Jarosławem Abramowem-Neverlym i Tadeuszem Nowakiem). Również w 1967 opublikował zbiór szkiców Czym jest klasycyzm. Manifesty poetyckie, zawierający najważniejsze wypowiedzi programowe neoklasycyzmu w poezji polskiej. Koncepcję neoklasycyzmu rozwijał w artykułach Czym jest klasycyzm (w teatrze) („Dialog” 1970 nr 5) oraz Co to jest imitacja („Dialog” 1971 nr 1).
Wydawał następne tomy poezji: Anatomia (1970), Co to jest drozd (1973) i Thema regium (1978). W latach siedemdziesiątych publikował kolejne sztuki: Król Mięsopust (1970), Porwanie Europy (1971), Ułani (1975) i Dwór nad Narwią (1979). Równolegle z dramatami wydawał własne przekłady Calderona, które nazywał imitacjami, coraz swobodniej traktujące oryginał: Życie jest snem (1971), Księżniczka na opak wywrócona (1973), Niewidzialna kochanka, czyli hiszpańskie czary (1970), Kochankowie piekła: tragifarsa w dwóch aktach wg Calderona (1972) oraz Niebiańskie bliźnięta (1973).
W 1976 podpisał Memoriał 101, protestujący przeciwko projektowanym zmianom w Konstytucji PRL. W latach 1983–1989 publikował utwory literackie w wydawnictwach drugiego obiegu. W 1984 wydał Rozmowy polskie latem 1983. W książce Kazimiery Kijowskiej Rozmowy niekontrolowane (1983) pojawił się pod pseudonimem Gamma. W 1985 r. otrzymał Nagrodę im. Stanisława Vincenza w Krakowie, a w 1986 Nagrodę Literacką im. Zygmunta Hertza przyznaną przez paryską „Kulturę”. W latach osiemdziesiątych wydał również tomy poezji: Ulica Mandelsztama i inne wiersze z lat 1979–1983 (1983), Mogiła Ordona i inne wiersze z lat 1979–1984 (1984). W 1985, rok po habilitacji na podstawie rozprawy Aleksander Fredro jest w złym humorze, został z powodów politycznych zwolniony z IBL PAN. W 1989 przywrócono go do pracy.
Za prace przekładowe, głównie tłumaczenia poezji angielskiej, publikowane od 1956 r., otrzymał w 1990 nagrodę PEN Clubu. Tłumaczył poezje m.in.: Szekspira (sonety), Thomasa Stearnsa Eliota, Ezry Pounda, Wallace’a Stevensa, Osipa Mandelsztama i Federica Garcíi Lorki. Osobno wydał przełożone hiszpańskie romance – Kwiat nowy starych romanc, czyli imitacje i przekłady hiszpańskich romances (1966).
W 1990 wszedł w skład Rady Naukowej IBL PAN. Wydawał i komentował Wiersze i powieści poetyckie Mickiewicza (1998), Wiersze i poematy (1999) oraz Dramaty (1999) Juliusza Słowackiego, Komedie. Trzy po trzy. Zapiski Starucha Aleksandra Fredry (2000). Napisał przedmowy lub posłowia m.in. do Pana Tadeusza (1997), Dziadów (1998) i Wielkiej encyklopedii Polski (2004). W 1994 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1995 profesora zwyczajnego. W 1992 został nagrodzony przez miesięcznik „Odra” za całokształt twórczości, ze szczególnym uwzględnieniem eseistyki. W 1993 otrzymał Nagrodę Fundacji Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku.
Tomy eseistyki publikował od połowy lat sześćdziesiątych. Poza wymienionymi wydał eseje historycznoliterackie o twórczości Mickiewicza: Żmut (1987), Baket (1989), Kilka szczegółów (1994), Do Snowia i dalej (1996) i Głowa owinięta koszulą (2012); autorskie encyklopedie o charakterze eseju: Leśmian. Encyklopedia (2001), Słowacki. Encyklopedia (2004) i Mickiewicz. Encyklopedia (2010) – ostatni tom przygotował wspólnie z Dorotą Siwicką, Aliną Witkowską i Martą Zielińską; esej historycznoliteracki Juliusz Słowacki pyta o godzinę (1982) oraz eseje historyczne: Wielki książę z dodaniem rozważań o istocie i przymiotach ducha polskiego (1983), Umschlagplatz (1988), Wieszanie (2007), Kinderszenem (2008), Samuel Zborowski (2010), Reytan. Upadek Polski (2013). Osobne miejsce zajmują rozważania na tematy biblijne: Przez zwierciadło (2003).
W 1994 ukazał się wywiad Mickiewicz, czyli wszystko. Z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem rozmawia Adam Poprawa. Po 1990 r. wydawał również tomy poezji: Moje dzieło pośmiertne (1993), Znak niejasny, baśń półżywa (1999), Zachód słońca w Milanówku (2002), Do widzenia gawrony (2006), Pastuszek Chełmońskiego (2014) i Koniec lata w zdziczałym ogrodzie (2015). W 2003 otrzymał Nagrodę Literacką Nike za Zachód słońca w Milanówku, w 2008 Nagrodę Literacką im. Józefa Mackiewicza za Wieszanie, w 2015 Nagrodę Literacką im. Juliana Tuwima za całokształt twórczości, a w 2016 Nagrodę Poetycką Orfeusz. W wierszach i wywiadach publikowanych po 2000 r. w gazetach i czasopismach komentował m.in. współczesne życie polityczne. Mieszka w Milanówku.

[opracował Tomasz Bocheński na podstawie noty w słowniku biobibliograficznym Współcześni polscy pisarze i badacze literatury, wywiadu z Jarosławem Markiem Rymkiewiczem zamieszczonego w Hańbie domowej Jacka Trznadla oraz innych publikowanych wywiadów z pisarzem]